PROCEDURY

PROCEDURY PRZEDLABORATORYJNE DOTYCZĄCE PRZYGOTOWANIA DO BADAŃ MIKROBIOLOGICZNYCH:

Procedura 1 – zakażenia dróg oddechowych
Procedura 2 – zakażenia skóry i tkanek podskórnych
Procedura 3 – zakażenia pooperacyjne
Procedura 4 – zakażenia o innym umiejscowieniu
Procedura 5 – zakażenia grzybicze
Procedura 6 – mocz badanie bakteriologiczne
Procedura 7a – drogi moczowo-płciowe żeńskie
Procedura 7b – drogi moczowo-płciowe męskie

ZAKAŻENIA DRÓG ODDECHOWYCH 

Należy wiedzieć, że górne drogi oddechowe (błony śluzowe) są skolonizowane bogatą florą obejmującą komensalne gatunki bakterii np. tzw. paciorkowce jamy ustnej czy gronkowce (przedsionek nosa). W zdrowiu – w stanie fizjologicznym występuje bogata flora stała, jak i flora przejściowa, stanowiąca specyficzny ekosystem stymulujący obronę immunologiczną przez pobudzenie przeciwciał IgA. Ich obecność na odpowiednim poziomie kontroluje prawidłowość tego ekosystemu tzn. kontroluje liczbę bakterii saprofitycznych jak i pojawiających się bakterii chorobotwórczych.

Dolne drogi oddechowe w stanie fizjologicznym są pozbawione bakterii – oskrzela i pęcherzyki płucne są jałowe. W związku z powyższym, aby uzyskać wiarygodne wyniki badań, należy bezwzględnie stosować się do procedur przedlabolatoryjnych ogólnych i szczegółowych.

Rodzaj materiału	Rozpoznanie	Zalecenia dla pacjenta	Numer procedury
Wymaz z nosa	Nieżyt z nosa	– ze skierowaniem (winno ono zawierać rozpoznanie kliniczne oraz wskazanie miejsca pobrania materiału, a także cel badania) – pobieranie wymazu na początku infekcji – bez stosowania antybiotyków – bez płukania jamy ustnej – bez mycia zębów	1
Wymaz z nosogardzieli	Zapalenie nosogardzieli	– ze skierowaniem (winno ono zawierać rozpoznanie kliniczne oraz wskazanie miejsca pobrania materiału, a także cel badania) – pobieranie wymazu na początku infekcji – na czczo – bez stosowania antybiotyków – bez płukania jamy ustnej – bez mycia zębów	1
Wymaz z gardła	Zapalenie gardła	– ze skierowaniem (winno ono zawierać rozpoznanie kliniczne oraz wskazanie miejsca pobrania materiału, a także cel badania) – pobieranie wymazu na początku infekcji – na czczo – bez stosowania antybiotyków – bez płukania jamy ustnej – bez mycia zębów	1
Wymaz z migdałków	Zapalenie migdałków	– ze skierowaniem (winno ono zawierać rozpoznanie kliniczne oraz wskazanie miejsca pobrania materiału, a także cel badania) – pobieranie wymazu na początku infekcji – na czczo – bez stosowania antybiotyków – bez płukania jamy ustnej – bez mycia zębów	1
wymaz z jamy ustnej	stany zapalne jamy ustnej	– ze skierowaniem (winno ono zawierać rozpoznanie kliniczne oraz wskazanie miejsca pobrania materiału, a także cel badania) – pobieranie wymazu na początku infekcji – na czczo – bez stosowania antybiotyków – bez płukania jamy ustnej – bez mycia zębów	1
wymaz z języka	stany zapalne języka	– ze skierowaniem (winno ono zawierać rozpoznanie kliniczne oraz wskazanie miejsca pobrania materiału, a także cel badania) – pobieranie wymazu na początku infekcji – na czczo – bez stosowania antybiotyków – bez płukania jamy ustnej – bez mycia zębów	1
plwocina	zapalenie płuc	– ze skierowaniem (winno ono zawierać rozpoznanie kliniczne oraz wskazanie miejsca pobrania materiału, a także cel badania) – w początkowej fazie choroby – przed zastosowaniem antybiotyków – wskazane pobieranie porannej wydzieliny – przed wykrztuszeniem kikakrotnie przepłukać jamę ustną przegotowaną wodą (wyjąć protezę zębową) – plwocinę wykrztusić do specjalnego jałowego pojemnika o szerokiej szyjce, wydanego przez pracownię – pojemnik natychmiast zamknąć, nie dotykając jego brzegu i wewnętrznej powierzchni zakrętki – pojemnik właściwie opisać, odpowiednio zabezpieczyć i bezzwłocznie dostarczyć do laboratorium, jeśli to niemożliwe, można przetrzymać plwocinę w lodówce, nie dłużej jednak niż 3-4 godzin	1
treść z zatok	zapalenie zatok	– zgodnie z zaleceniami lekarza prowadzącego	1

ZAKAŻENIA SKÓRY I TKANEK PODSKÓRNYCH

Skóra stanowi specyficzną barierę zabezpieczającą przed kontaktem ze środowiskiem zewnętrznym człowieka. Ważną rolę ochronną przed infekcją odgrywają drobnoustroje zasiedlające poszczególne regiony ciała (powierzchnia skóry i błon śluzowych). Wśród nich obecne są drobnoustroje występujące od urodzenia i stanowiące charakterystyczną dla każdego tzw. florę stałą (bakterie tlenowe, gronkowce koagulazo-ujemne, maczugowce, bakterie beztlenowe z rodzaju Propionibacterium oraz grzyby z rodzaju Pityrosporum). Występuje również flora przejściowa, która może pojawiać się okresowo, przeniesiona przypadkowa przez człowieka z np. okolic odbytu, nosa, gardła lub z zewnątrz ze środowiska. Są to gronkowce koagulazo-dodatnie, pałeczki Gram-ujemne z rodzaju Enterobacteriaceae i grzyby drożdżopodobne. Podstawowym zadaniem flory stałej jest udział w procesie tzw. samojałowienia skóry. Zjawisko to polega na rozkładzie przez drobnoustroje łoju (trójglicerydów) do wolnych kwasów tłuszczowych, zarówno nasyconych jak i nienasyconych, które wpływają na kwasowość skóry (pH 5,5), działają bójczo na bakterie i nekrotycznie na naskórek. Tym samym nie dopuszczają do nadmiernego rozwoju bakterii na skórze, zarówno tych pochodzących z flory stałej a w szczególności przejściowej. Do zakażenia może dojść na skutek uszkodzenia skóry (nakłucie, zatarcie, zadrapanie, pogryzienie czy przecięcie itp.). Ważne jest w jakich okolicznościach i w jakim miejscu doszło do zakażenia oraz wygląd miejsca zakażonego. Aby wynik badania był wiarygodny, a wykryty czynnik był właściwy, należy zastosować się do procedur podanych poniżej:

Rodzaj materiału	Rozpoznanie	Zalecenia dla pacjenta	Numer procedury
trądzik	trądzik (acne)	– ze skierowaniem (winno ono zawierać rozpoznanie kliniczne oraz wskazanie miejsca pobrania materiału, a także cel badania) – bez stosowania antybiotyków i leków przeciwgrzybiczych – bez stosowania środków odkażających – bez stosowania maści – należy zgłosić się ze świeżą zmianą, jeśli jest sącząca założyć wyłącznie jałowy opatrunek – w przypadku pobierania materiału poza CBMiA należy pobrać na podłoże transportowe w kierunku bakterii tlenowych i/lub beztlenowych (wydawane w CBMiA nieodpłatnie) i dostarczyć do 24 godzin	2
czyraki	czyraczność (furunculosis)	– ze skierowaniem (winno ono zawierać rozpoznanie kliniczne oraz wskazanie miejsca pobrania materiału, a także cel badania) – bez stosowania antybiotyków i leków przeciwgrzybiczych – bez stosowania środków odkażających – bez stosowania maści – należy zgłosić się ze świeżą zmianą, jeśli jest sącząca założyć wyłącznie jałowy opatrunek – w przypadku pobierania materiału poza CBMiA należy pobrać na podłoże transportowe w kierunku bakterii tlenowych i/lub beztlenowych (wydawane w CBMiA nieodpłatnie) i dostarczyć do 24 godzin	2
owrzodzenie	zapalenie pęcherzykowe i złuszczające skóry (syndrom Ritter)	– ze skierowaniem (winno ono zawierać rozpoznanie kliniczne oraz wskazanie miejsca pobrania materiału, a także cel badania) – bez stosowania antybiotyków i leków przeciwgrzybiczych – bez stosowania środków odkażających – bez stosowania maści – należy zgłosić się ze świeżą zmianą, jeśli jest sącząca założyć wyłącznie jałowy opatrunek – w przypadku pobierania materiału poza CBMiA należy pobrać na podłoże transportowe w kierunku bakterii tlenowych i/lub beztlenowych (wydawane w CBMiA nieodpłatnie) i dostarczyć do 24 godzin	2
zmiany skórne	– róża (erysipelas) – grzybice powierzchniowe – zapalenie mieszków włosowych (folliculitis) – liszajec zakaźny (impetigo contagiosa)	– ze skierowaniem (winno ono zawierać rozpoznanie kliniczne oraz wskazanie miejsca pobrania materiału, a także cel badania) – bez stosowania antybiotyków i leków przeciwgrzybiczych – bez stosowania środków odkażających – bez stosowania maści – należy zgłosić się ze świeżą zmianą, jeśli jest sącząca założyć wyłącznie jałowy opatrunek – w przypadku pobierania materiału poza CBMiA należy pobrać na podłoże transportowe w kierunku bakterii tlenowych i/lub beztlenowych (wydawane w CBMiA nieodpłatnie) i dostarczyć do 24 godzin	2

ZAKAŻENIA RAN POOPERACYJNYCH

W wymienionych przypadkach do zakażenia dochodzi na skutek przerwania ciągłości tkanek w sytuacji zabiegów operacyjnych, odleżyn, oparzeń, wszczepienia protez czy złamania kości. Zakażenie wywołane jest zazwyczaj przez jeden czynnik etiologiczny, natomiast zmiana w zależności od usytuowania może być zanieczyszczona florą stałą lub przejściową kolonizującą dany region. Aby wynik badania był wiarygodny, a wykryty czynnik był właściwy, należy zastosować się do procedur podanych poniżej.

Rodzaj materału	Rozpoznanie	Zalecenia dla pacjenta	Numer procedury
wymaz z rany	przetoka po wszczepieniu protezy itp.	– ze skierowaniem (winno ono zawierać rozpoznanie kliniczne oraz wskazanie miejsca pobrania materiału, a także cel badania) – przed zastosowaniem antybiotyków- bez stosowania środków odkażających, maści, płynów, zasypek – bez zmiany opatrunków 24 h – należy zgłosić się do badania w momencie aktywnej zmiany, aktywnej (czynnej) przetoki, rany	3
treść z przetoki	zapalenie kości	– ze skierowaniem (winno ono zawierać rozpoznanie kliniczne oraz wskazanie miejsca pobrania materiału, a także cel badania) – przed zastosowaniem antybiotyków- bez stosowania środków odkażających, maści, płynów, zasypek – bez zmiany opatrunków 24 h – należy zgłosić się do badania w momencie aktywnej zmiany, aktywnej (czynnej) przetoki, rany	3
treść ropna	– odleżyna – oparzenie	– ze skierowaniem (winno ono zawierać rozpoznanie kliniczne oraz wskazanie miejsca pobrania materiału, a także cel badania) – przed zastosowaniem antybiotyków- bez stosowania środków odkażających, maści, płynów, zasypek – bez zmiany opatrunków 24 h – należy zgłosić się do badania w momencie aktywnej zmiany, aktywnej (czynnej) przetoki, rany	3

ZAKAŻENIA O INNYM UMIEJSCOWIENIU

Różne materiały kliniczne o różnym umiejscowieniu mogą obok czynnika etiologicznego zawierać florę fizjologiczną pochodzącą z kolonizacji tych miejsc. Zarówno flora stała jak i przejściowa a także pochodząca ze środowiska (szpital, dom, kontakt z osobami chorymi), licznie reprezentowana jest przez różne drobnoustroje (Haemophilus spp., Chlamydia spp., Streptococcus pneumoniae) i może być przyczyną zakażeń np. narządu wzroku, słuchu i innych. Aby wykryć właściwy czynnik etiologiczny w konkretnym przypadku klinicznym (np. zapalenie spojówki, rogówki, kanalików łzowych lub przewodu słuchowego), należy stosować się do procedur przedlaboratoryjnych).

Rodzaj materału	Rozpoznanie	Zalecenia dla pacjenta	Numer procedury
wymaz z oka	-zapalenie powieki -zapalenie spojówki -zapalenie worka -spojówkowego -zapalenie kanalików łzowych	– ze skierowaniem (winno ono zawierać rozpoznanie kliniczne oraz wskazanie miejsca pobrania materiału, a także cel badania) – przed zastosowaniem antybiotyków – bez zakraplania płynem odkażającym, bez stosowania maści przeciwdrobnoustrojowych – bez płukania, przemywania	4
treść z ucha	zapalenie ucha zewnętrznego	– ze skierowaniem (winno ono zawierać rozpoznanie kliniczne oraz wskazanie miejsca pobrania materiału, a także cel badania) – przed zastosowaniem antybiotyków – bez zakraplania płynem odkażającym, bez stosowania maści przeciwdrobnoustrojowych – bez płukania, przemywania	4

ZAKAŻENIA GRZYBICZE

Do zakażeń grzybiczych dochodzi zazwyczaj w sprzyjających okolicznościach. Grzyby zasiedlają miejsca ciepłe i wilgotne. Do kolonizacji dochodzi
w wyniku zmniejszenia liczby drobnoustrojów flory fizjologicznej. Może to nastąpić w wyniku długotrwałego stosowania antybiotyków lub stosowania środków odkażających. Stosowanie leków przeciwgrzybiczych w krótkim czasie i z powolną penetracją leku do ogniska zapalnego sprawia, że leczenie może być nieskuteczne i prowadzić do nawrotów. Ze względu na powolny rozwój zakażenia, wolną penetrację leku przeciwgrzybiczego do tkanki, dochodzić może do kumulacji leku w tkankach, hodowlach grzybów (materiał) może być w takim przypadku ujemna- a to daje fałszywy wynik. Dlatego bardzo ważne jest w jakim momencie materiał został pobrany, i aby wynik badania był wiarygodny, należy zastosować się do procedur podanych poniżej.

Rodzaj materału	Rozpoznanie	Zalecenia dla pacjenta	Numer procedury
opiłki paznokci	grzybica paznokci	– ze skierowaniem (winno ono zawierać rozpoznanie kliniczne, opis wyglądu zmiany i jej umiejscowienie oraz wskazanie miejsca pobrania materiału) – przed zastosowaniem leków przeciwgrzybiczych – nie obcinać paznokci – nie stosować lakieru do paznokci – nie stosować zmywacza do paznokci z acetonem	5
zeskrobiny ze skóry	grzybica skóry	– ze skierowaniem (winno ono zawierać rozpoznanie kliniczne, opis wyglądu zmiany i jej umiejscowienie oraz wskazanie miejsca pobrania materiału) – przed zastosowaniem leków przeciwgrzybiczych – nie stosować kremów lub maści ze środkami odkażającymi	5
próbki włosów	grzybica włosów	– ze skierowaniem (winno ono zawierać rozpoznanie kliniczne, opis wyglądu zmiany i jej umiejscowienie oraz wskazanie miejsca pobrania materiału) – przed zastosowaniem leków przeciwgrzybiczych -nie obcinać włosów – nie stosować szamponów ze środkami odkażającymi	5

MOCZ BADANIE MIKROBIOLOGICZNE

Ze względu na specyfikę, budowę i fizjologię narządów płciowych, pewne rejony w stanie fizjologicznym są jałowe (pozbawione drobnoustrojów),
a pewne są zasiedlane przez obfitą florę pochodzącą z okolic odbytu (przewód pokarmowy), ze skóry lub od partnerki/partnera.

Mocz i pęcherz moczowy są jałowe (pozbawione drobnoustrojów), natomiast cewka moczowa kolonizowana jest najczęściej przez bakterie pochodzące
z okolic odbytu. A zatem do zakażenia regionów jałowych (pęcherz moczowy) dojść może drogą wstępującą przez florę kolonizującą cewkę moczową. Wiarygodność wyniku badania mikrobiologicznego moczu (materiału pochodzącego z rejonu jałowego, ale przechodzącego przez cewkę czyli rejon skolonizowany florą własną lub pochodzącą od partnerki/partnera), zależy od czynności poprzedzających oddanie moczu.

Rodzaj materału	Rozpoznanie	Zalecenia dla pacjenta	Numer procedury
mocz kobiety	-ZUM- zakażenie układu moczowego, -odmiedniczkowe zapalenie nerek, – zapalenie pęcherza moczowego, – leukocyty (>5 w p.w.) stwierdzone w badaniu ogólnym moczu, -kontrola po leczeniu.	– ze skierowaniem (winno ono zawierać rozpoznanie kliniczne oraz wskazanie jak pobrać materiał) – przed zastosowaniem antybiotyków – po przeprowadzeniu prawidłowych zabiegów higienicznych – dokładnie umyć ręce wodą z mydłem, wysuszyć jednorazowym ręcznikiem – przeprowadzić higienę sromu i okolic krocza myjąc mydłem i wodą, osuszyć jałowym gazikiem – oddać poranny mocz- część pierwszą do ustępu, a następnie nie przerywając strumienia około 3-5 ml (środkowy strumień) do jałowego pojemnika – pojemnik zamknąć nie dotykając wewnętrznej strony nakrętki lub pojemnika – dostarczyć do laboratorium do 2 godzin	6
mocz mężczyźni	-ZUM- zakażenie układu moczowego, -odmiedniczkowe zapalenie nerek, – zapalenie pęcherza moczowego, – leukocyty (>5 w p.w.) stwierdzone w badaniu ogólnym moczu, -kontrola po leczeniu.	– ze skierowaniem (winno ono zawierać rozpoznanie kliniczne oraz wskazanie jak pobrać materiał) – przed zastosowaniem antybiotyków – po przeprowadzeniu prawidłowych zabiegów higienicznych – dokładnie umyć ręce wodą z mydłem, wysuszyć jednorazowym ręcznikiem – dokładnie umyć mydłem prącie po ściągnięciu napletka i odsłonięciu rowka zażołędnego spłukać dokładne prysznicem całą odsłoniętą powierzchnię i osuszyć jałowym gazikiem – przy ściągniętym napletku oddać poranny mocz: część pierwszą do ustępu, a następnie nie przerywając strumienia oddać 3-5 ml (środkowy strumień) do jałowego pojemnika – dostarczyć do 2 h do laboratorium	6

DROGI MOCZOWO-PŁCIOWE ŻEŃSKIE

W stanie fizjologicznym pochwa i szyjka chronione są przed zakażeniem przez bakterie kwasu mlekowego Lactobacillus spp. Bakterie te produkują kwas mlekowy i nadtlenek wodoru. Powstała kwasowość pH 3,5 – 4,0 nie pozwala na rozwój w pochwie innych bakterii, fizjologicznie kolonizujących krocze, srom, przedsionek pochwy i ujście cewki. Są to drobnoustroje pochodzące z przewodu pokarmowego. Przy zmianie proporcji flory fizjologicznej może dojść do zakażenia własną florą czyli drobnoustrojami pochodzącymi z przewodu pokarmowego jak paciorkowce, gronkowce, grzyby, pałeczki Gram-ujemne. Infekcje mogą również wywołać drobnoustroje pochodzące z zewnątrz tzn. drobnoustroje przenoszone drogą płciową jak Neisseria gonorrhoeae, Trichomonas vaginalis, Chlamydia trachomatis, Mycoplasma hominis, Ureaplasma spp.

Ważne jest zatem określenie celu i wyznaczenie momentu badania. Określa to skierowanie na wykonanie badania mikrobiologicznego wydane przez lekarza, zawierające rozpoznanie, rodzaj materiału i zakres badania. Aby badanie mikrobiologiczne było wiarygodne należy bezwzględnie przestrzegać procedur.

Rodzaj materału	Rozpoznanie	Zalecenia dla pacjenta	Numer procedury
wymaz z pochwy wymaz z przedsionka pochwy wymaz z szyjki macicy	– stan zapalny, – kontrola po leczeniu, – profilaktyka.	– ze skierowaniem (winno ono zawierać rozpoznanie kliniczne oraz wskazanie jak pobrać materiał) – przed zastosowaniem antybiotyków – ograniczyć zabiegi higieniczne do minimum – bez kontaktów płciowych, bez stosowania dopochwowych preparatów leczniczych, bez irygacji min. 48h	7a
wymaz z cewki	– stan zapalny – wyciek z cewki – kontrola po leczeniu	– ze skierowaniem (winno ono zawierać rozpoznanie kliniczne oraz wskazanie jak pobrać materiał) – przed zastosowaniem antybiotyków – bez oddawania moczu przed badaniem – minimum 2h	7a
mocz	ZUM- zakażenie układu moczowego, -odmiedniczkowe zapalenie nerek, – zapalenie pęcherza moczowego, – leukocyty (>5 w p.w.) stwierdzone w badaniu ogólnym moczu, -kontrola po leczeniu	– ze skierowaniem (winno ono zawierać rozpoznanie kliniczne oraz wskazanie jak pobrać materiał) – przed zastosowaniem antybiotyków – po przeprowadzeniu prawidłowych zabiegów higienicznych – dokładnie umyć ręce wodą z mydłem, wysuszyć jednorazowym ręcznikiem – przeprowadzić higienę sromu i okolic krocza myjąc mydłem i wodą, osuszyć jałowym gazikiem – oddać poranny mocz- część pierwszą do ustępu, a następnie nie przerywając strumienia około 3-5 ml (środkowy strumień) do jałowego pojemnika – pojemnik zamknąć nie dotykając wewnętrznej strony nakrętki lub pojemnika – dostarczyć do laboratorium do 2 godzin	7a
wymaz ze sromu	– zapalenie sromu, – widoczne zmiany – kontrola po leczeniu	– ze skierowaniem (winno ono zawierać rozpoznanie kliniczne oraz wskazanie jak pobrać materiał) – bez stosowania preparatów przeciwdrobnoustrojowych – bez zabiegów higienicznych w obrębie narządów moczowo-płciowych min. 12 godzin przed badaniem – bez oddawania moczu min. 2-3h – zgłosić się do pobrania wymazu w godzinach porannych (po nocy)	7a

DROGI MOCZOWO-PŁCIOWE MĘSKIE

Ze względu na specyfikę budowy i fizjologię męskich narządów płciowych, pewne regiony w stanie fizjologicznym są jałowe (bez drobnoustrojów),
a pewne są kolonizowane przez obfitą j zmienną florę pochodzącą z okolic odbytu (przewód pokarmowy), ze skóry lub od partnerki.

NASIENIE	JAŁOWE (pozbawione drobnoustrojów)
WYDZIELINA GRUCZOŁU KROKOWEGO	JAŁOWA (pozbawiona drobnoustrojów)
MOCZ	JAŁOWY (pozbawiony drobnoustrojów)
CEWKA (bez oddawania moczu min. 2h)	KOLONIZACJA ZMIENNA, SKĄPA FLORA pochodząca z okolic odbytu (z przewodu pokarmowego), ze skóry od partnera: Staphylococcus epidermidis, Enterococcus faecalis, pałeczki Gram – ujemne i inne
NAPLETEK (po ściągnięciu napletka z żołędzi prącia)	KOLONIZACJA ZMIENNA, OBFITA FLORA pochodząca z okolic odbytu (z przewodu pokarmowego), ze skóry od partnera: Staphylococcus epidermidis, Enterococcus faecalis, pałeczki Gram – ujemne i inne
ROWEK ZAŻOŁĘDNY (po ściągnięciu napletka i odsłonięciu żołędzi)	KOLONIZACJA ZMIENNA, OBFITA FLORA pochodząca z okolic odbytu (z przewodu pokarmowego), ze skóry od partnera: Staphylococcus epidermidis, Enterococcus faecalis, pałeczki Gram – ujemne i inne

REGIONY JAŁOWE – jądra, najądrze, nasieniowód (nasienie), gruczoł krokowy, prostata (wydzielina gruczołu krokowego), pęcherz moczowy (mocz)
w wyjątkowych okolicznościach mogą być kolonizowane (zakażone) drogą wstępującą w momencie zassania (cofania się wydzielin) np. po stosunku.
Do zakażenia dojść zatem może florą własną pochodzącą z regionów skolonizowanych (cewki moczowej, spod napletka, z rowka zażołędnego) lub flory
z zewnątrz od partnerki w czasie stosunku płciowego.

Wiarygodność wyniku badania mikrobiologicznego szczególnie nasienia, wydzieliny gruczołu krokowego, moczu – materiałów pochodzących z regionów jałowych, a przechodzących przez regiony niejałowe: (Ryc. 2.), skolonizowane różną florą własną lub od partnerki, zależy od czynności poprzedzających ich pobranie (procedury przedlaboratoryjne).

Procedury w prosty zrozumiały sposób nakazują takie postępowanie (czynności w odpowiedniej kolejności), aby uzyskać powtarzalny i wiarygodny wynik adekwatny do objawów klinicznych w danym przypadku. Znając budowę i fizjologię męskich narządów płciowych i regiony tzw. jałowe a także regiony zasiedlane przez bakterie, okoliczności i źródła zakażenia jak i procedury badań mikrobiologicznych, pacjent powinien być świadomy i wiedzieć że:

KLUCZEM DO ZAPOBIEGANIA JAK I LECZENIA STANÓW ZAPALNYCH I NOSICIELSTWA JEST PRAWIDŁOWA HIGIENA

• należy zatem 2 razy dziennie wykonać następujące czynności higieniczne
• odciągnąć napletek, aby odsłonić wewnętrzną część napletka i rowek zażołędny, umyć łagodnym mydłem, spłukać obficie wodą z prysznica i osuszyć gazikiem

Rodzaj materiału	Rozpoznanie	Zalecenia dla pacjenta	Numer procedury
wymaz z cewki moczowej	– zapalenie cewki moczowej, – objawy (wyciek), – kontrola po leczeniu, – podejrzenie zakażenia.	– ze skierowaniem (winno ono zawierać rozpoznanie kliniczne oraz wskazanie jak pobrać materiał) – przed zastosowaniem antybiotyków – bez zabiegów higienicznych w obrębie narządów moczowo-płciowych min. 12 godz. przed badaniem – bez oddawania moczu min. 2-3 godz. – zgłosić się  do pobrania wymazu w godzinach porannych (po nocy)	7b
wymaz z gruczołu krokowego (materiał pobrany przez lekarza)	– zapalenie gruczołu krokowego	– ze skierowaniem (winno ono zawierać rozpoznanie kliniczne oraz wskazanie jak pobrać materiał) – przed zastosowaniem antybiotyków – po przeprowadzeniu prawidłowych zabiegów higienicznych: – dokładnie umyć ręce – dokładnie umyć mydłem prącie po ściągnięciu napletka i odsłonięciu rowka zażołędnego spłukać dokładnie prysznicem całą odsłoniętą powierzchnię i osuszyć jałowym gazikiem – oddać całkowicie mocz opróżniając pęcherz – lekarz wykonuje łagodny masaż gruczołu krokowego poprzez odbytnicę – wydzielinę gruczołu pobrać na podłoże transportowe – dostarczyć do pracowni do 2-3 godz.	7b
nasienie	– potwierdzenie zapalenia najądrza, – dolegliwości, jeśli było badanie ogólne nasienia i stwierdzono: LEUKOSPERMIĘ – powyżej 1000/ml i lub BAKTERIOSPERMIĘ – powyżej 1000/ml	– ze skierowaniem (winno ono zawierać rozpoznanie kliniczne oraz wskazanie jak pobrać materiał) – przed zastosowaniem antybiotyków – po przeprowadzeniu prawidłowych zabiegów higienicznych: – dokładnie umyć ręce – dokładnie umyć mydłem prącie po ściągnięciu napletka i odsłonięciu rowka zażołędnego spłukać dokładnie prysznicem całą odsłoniętą powierzchnię i osuszyć jałowym gazikiem – przy ściągniętym napletku oddać całkowicie mocz opróżniając pęcherz – oddać nasienie do jałowego naczynia (wydanego przez pracownię wraz z instrukcją) – dostarczyć do pracowni do 2-3 godz.	7b
wymaz ze zmian na napletku	– zapalenie – widoczne zmiany	– ze skierowaniem (winno ono zawierać rozpoznanie kliniczne oraz wskazanie jak pobrać materiał) – przed zastosowaniem antybiotyków – bez zabiegów higienicznych w obrębie narządów moczowo-płciowych min. 12 godz. przed badaniem – bez oddawania moczu min. 2-3 godz. – zgłosić do pobrania wymazu w godz. porannych (po nocy)
mocz	ZUM- zakażenie układu moczowego, -odmiedniczkowe zapalenie nerek, – zapalenie pęcherza moczowego, – leukocyty (>5 w p.w.) stwierdzone w badaniu ogólnym moczu, -kontrola po leczeniu	– ze skierowaniem (winno ono zawierać rozpoznanie kliniczne oraz wskazanie jak pobrać materiał) – przed zastosowaniem antybiotyków – po przeprowadzeniu prawidłowych zabiegów higienicznych – dokładnie umyć ręce wodą z mydłem, wysuszyć jednorazowym ręcznikiem – dokładnie umyć mydłem prącie po ściągnięciu napletka i odsłonięciu rowka zażołędnego spłukać dokładne prysznicem całą odsłoniętą powierzchnię i osuszyć jałowym gazikiem – przy ściągniętym napletku oddać poranny mocz: część pierwszą do ustępu, a następnie nie przerywając strumienia oddać 3-5 ml (środkowy strumień) do jałowego pojemnika – dostarczyć do 2 h do laboratorium	7a